چطور هارد سرور رو در هاست بررسی و تست کنیم؟ راهکاری برای دلِ قرص!

مقدمه

فرض کن نصف شب یه سایت فروشگاهی بزرگ روی هاستت داره کار میکنه که یهو هارد قِرچ صدا میده! اونجاهاست که تفاوت هاستینگ حرفه‌ای با معمولی مشخص میشه. اگه روش تست و عیب‌یابی هارد سرورت رو بدونی، از صدتا پشتیبانی قوی‌تر و کاربرات همیشه راضی‌تر خواهند بود. این مقاله دقیقاً بهت می‌گه چطور هارد رو هرچند وقت یکبار تست، عیب‌یابی و بررسی کنی که همیشه یه قدم جلو باشی.

چرا تست هارد در هاستینگ مهمه؟

• کند شدن ناگهانی سایت: یک هارد داغون، تو چند ثانیه سایت مشتری رو از گوگل محو می‌کنه!
• ریسک از دست دادن دیتا: هیچی بدتر از این نیست که بک‌آپ نداشته باشی و هارد روز قیامت از کار بیفته!
• تضمین آپ‌تایم واقعی: سرور با هارد سالم یعنی سایتت مخ ملت رو نمی‌خوره!

انواع خطا و مشکل هارد که سراغت میاد

• Bad Sector
• افت سرعت I/O
• مصرف صددرصدی دیسک (Disk Usage)
• خطای SMART
• اطلاعات خراب یا دسترسی ناقص

بهترین روش‌های تست سلامتی و سرعت هاردها در سرور و هاست

۱. بررسی وضعیت SMART

هاردهای امروزی یه جورایی دکتر شخصی دارن؛ با دستور زیر اطلاعاتش رو میگیری:

smartctl -a /dev/sda

• خطاهای Reallocated Sectors و Pending Sectors از نشونه‌های مرگ قریب‌الوقوع هاردن!
  ابزار smartmontools همیشه دوست قدیمی sysadminهاست.

۲. تست سرعت خواندن و نوشتن (IO Benchmark)

ابزارهایی مثل hdparm و dd و fio واسه تست سرعت استفاده می‌شن. به عنوان مثال:

hdparm -Tt /dev/sda

یا:

dd if=/dev/zero of=test.img bs=1G count=1 oflag=dsync

• دقت کن حتماً روی زمانی که سرورت بی‌کارتره تست رو بگیر، وگرنه ممکنه نتیجه اشتباه بشه.

۳. مانیتورینگ طولانی مدت با نرم‌افزار

ابزارهای مانیتورینگ پیشرفته مثل Zabbix، Nagios یا Prometheus رو می‌تونی واسه هشداردهی خودکار روی هاردها پیاده کنی تا هر وقت وضع خراب شد سریع با خبر بشی.

۴. تست بد سکتور و بررسی خطای سطح پایین

برای گشتن دنبال بدسکتور، دستور زیر خیلی کاربردیه:

badblocks -v /dev/sda

• این پروسه طول می‌کشه و مراقب باش اطلاعات هارد رو از دست ندی!

۵. چک میزان استفاده از دیسک و رشد غیرعادی فایل‌ها

گاهی هارد سالمه ولی دیتا به شکل نامتعارف پر میشه. با دستورات زیر Usage رو ببین:

df -h
du -sh /*

• رشد عجیب یکی دو تا دایرکتوری ممکنه نشون‌دهنده لاگ‌های بی‌پایان یا فایل‌های مخرب باشه.

۶. تست real-world با iostat و atop

دستور زیر سرعت خوندن/نوشتن لحظه‌ای رو نشون میده:

iostat -dx 1

یا از atop برای مانیتور کلی سیستم و دیدن صف‌های دیسک:

atop

۷. تست و چک از داخل کنترل‌پنل‌های هاست (مثل CPanel و DirectAdmin)

• بعضی کنترل‌پنل‌ها ابزار مانیتورینگ و بخش Disk Usage دارن که با پوینت و کلیک راحت همه چیزو چک می‌کنی.

جدول جمع‌بندی بهترین ابزارهای تست هارد

فوت کوزه‌گری‌های عملی برای هاستینگ‌های حرفه‌ای

• همیشه هشدارهای SMART رو جدی بگیر، حتی اگه فقط یه خطا بود!
• رو بک‌آپ ات حساب وی‌آی‌پی باز کن؛ هر هاردی، هرچقدر هم گرون، دیر یا زود خراب میشه.
• تست‌ها رو دوره‌ای زمان‌بندی کن (مثلاً هر هفته یا هر ماه).
• اگه با هاردای NVMe کار می‌کنی، حواست باشه ابزار تست حتماً ورژن جدید باشه که باهاشون سازگار باشه.
• وقتی هارد کند میشه ولی اروری هم نداده، حتما ولتاژ و تهویه سرور رو هم چک کن.
• ساز و کار هشدار اتوماتیک برای نوتیفیکیشن‌های خرابی هارد بذار که شب عید غافلگیر نشی!

خلاصه به زبان آدمیزاد 🛠️

تست و بررسی سلامت هارد تو هاست، مثل چک‌آپ دوره‌ای قلب ورزشکاره! هم برای سرعت سایت مهمه، هم امنیت و بقای دیتا. با چند تا دستور ساده و ابزار کاربردی همیشه یک سر و گردن از مشکلات جلو باش.

سوالات رایج کاربران

چطور بفهمم هارد سرورم سالمه یا داره خراب میشه؟
بهترین راه تست منظم با smartctl و مانیتور لاگ‌های هارد است.

چه مدت یک بار باید تست هارد انجام بدم؟
بسته به ترافیک و اهمیت سایت، ماهی یک بار یا هفتگی عالیه.

اگه خطای SMART گرفتم، باید فوراً هارد رو تعویض کنم؟
اگه خطا جدی باشه – آره، معطل نکن. خطای جزئی رو هم جدی بگیر و بک‌آپ مرتب بگیر.

تست سرعت با hdparm و dd قابل اعتماده؟
برای مقایسه تقریبی خوبه، ولی برای تست سنگین حرفه‌ای ابزار fio پیشنهاد میشه.

آیا ابزار گرافیکی مثل CPanel کافی‌ان؟
برای بررسی اولیه خوبه، ولی همیشه تست خط فرمان و دیتا بیس حرفه‌ای رو جدی بگیر.